Nederlands perspectief met water op de langere termijn volgens de Deltacommissaris

 

Belangrijkste adviseur waarschuwt: ’We moeten straks vechten om water’

DEN HAAG - We gaan vechten om water in ons land. Het zoetwatertekort zal dusdanig toenemen dat het op rantsoen gaat en burgers en bedrijven in de rij staan om de kraan te kunnen laten stromen. ,,Het zal een probleem zijn om straks alle mensen en ondernemingen aan te sluiten, en ik voorzie dezelfde ellende als met stroom”, zegt Deltacommissaris Co Verdaas, de belangrijkste adviseur voor het nationaal Deltaprogramma, dat er onder meer voor moet zorgen dat er voldoende zoetwater is in ons land.

Dat lijkt vreemd omdat het de afgelopen maanden volop geregend heeft. Toch gaat Verdaas ervan uit dat straks sprake zal zijn van droogteperiodes in de zomer en natte winters. Dat blijkt uit vier zogenoemde Deltascenario’s tot 2050 en 2100 die woensdag zijn aangeboden aan minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en Verdaas. Nederland moet daarom snel aan de slag met meer waterberging in plaats van alles weg te pompen naar de zee, zo blijkt uit de studies.

Verdaas: „De gevolgen kunnen ontwrichtend zijn voor het dagelijkse leven als wegen onbegaanbaar zijn, ziekenhuizen niet meer te bereiken zijn en de elektriciteit- of communicatienetwerken uitvallen. Er dan moeten keuzes gemaakt worden tussen landbouw, drinkwater en industrie.”

Burgers kunnen zelf meehelpen door minder water te verbruiken, tegels uit de tuin te halen en plavuizen in plaats van een houten vloer te nemen in gebieden waar het risico op overstromingen groter is, aldus Verdaas.

Dus zijn er vier scenario’s waar we tot eind deze eeuw rekening mee moeten houden?

,,We hebben klimaatverandering als Nederland maar heel beperkt in eigen hand. Duidelijk in alle studies is dat de waterproblemen flink groter worden. De zoetwatertekorten in de zomer nemen toe en meer wateroverlast ontstaat door regenbuien, terwijl gevolgen van overstromingen groter worden. Daar moet je op inspelen met maatregelen.”

„Het jaar 2100 lijkt ver weg, maar je hebt het wel over vervanging van de Deltawerken en de herinrichting van ons land. Dat kost tientallen jaren en kun je niet vooruitschuiven.”

Wat is de meest denkbare scenario?

,,Geen idee. We hebben gekeken naar de mogelijke ontwikkelingen met een brede bandbreedte: als het meezit, als het tegenzit en alles wat daar tussen zit. We hebben nu tot 2050 een waterbeschermingsprogramma en dat is al een grote uitdaging die kapitalen kost.”

„Om het hele programma af te ronden hebben we 16 tot 33 euro miljard extra nodig om de dijken goed te houden. Om de zandsuppletie voor de kust op orde te brengen hebben we ook extra geld nodig, omdat de zeespiegel hoe dan ook gaat stijgen al weten we niet hoeveel dat zal zijn. Maar we krijgen met steeds grote extremen te maken; hoosbuien en langdurige temperaturen tot wel 40 graden.”

„De klassieke aanpak met technische maatregelen in het watersysteem begint te knellen. We moeten ons land zo gaan inrichten dat we de extremen beter kunnen opvangen. In de herijking van het Nationaal Deltaprogramma bereiden we de komende jaren die lastige keuzes voor die ons een toekomstbestendig land moeten opleveren.”

We leven in een delta en toch hebben we watertekorten in de zomer. Dat is toch niet uit te leggen?

,,Inderdaad dat is bizar, maar toch heel reëel. We hebben altijd genoeg water genoeg gehad en daar is het hele systeem op ingericht. We zijn dan ook wereldkampioen in het afvoeren, maar nu zitten we in een situatie dat we het moeten vasthouden.”

„Maar waar ga je dat doen, want er is nergens ruimte? Als je gebieden gaat ’vernatten’, dan krijg je andere problemen met ondergelopen kelders en weilanden. Maar het is duidelijk: als we geen grote waterbergingen kunnen creëren, stroomt er straks geen water meer uit de kraan en kunnen - net als bij stroom - bedrijven en huizen niet worden aangesloten.”

Jaagt u de mensen niet onnodig angst aan? Dit kan toch geregeld worden?

,,Ik wil geen angst aanjagen. We weten dat we dit technologisch kunnen regelen. Maar dat vereist keuzes, want veel ruimte om waterbergingen te maken is er niet omdat elke centimeter al aangewezen is. We moeten geen enkele optie uitsluiten om tot meer ruimte voor opslag te komen. Maar dat vereist politieke keuzes.”

„We zagen de afgelopen weken filmpjes van veel water in de duinen, als gevolg van het verhogen van het waterpeil. Dat heeft weer gevolgen voor de boeren, die het land niet op kunnen. Uiteindelijk moet de politiek de knoop doorhakken.”

We gaan dus vechten om water in ons land?

,,Sterker nog, dat is deels al aan de gang. Boeren, bedrijven en burgers willen het allemaal, maar er moeten straks keuzes gemaakt worden. Water zal – deels – op rantsoen gaan, want de zomers worden steeds extremer en droger en er zal wellicht ook een staffel in de prijs voor water komen.”

„Maar het blijft lastig uit te leggen dat er een tekort is als het bij wijze van spreken negen maanden regent. Toch probeer ik het: we wonen hier in een badkuip en als het regent willen we niet dat die helemaal overstroomt of half vol loopt, want dan staat half Nederland onder water. Dus dat water doen we weg. Dan staat er dus nu aan het begin van de zomer best wel wat in die badkuip, maar als het droog wordt - en dat wordt het steeds vaker - dan is de waterbehoefte zo groot dat je wel drie badkuipen nodig hebt. Dat is de situatie!”

Wat moeten we dan doen om water vast te houden?

,,We proberen water op te vangen, want iedere druppel die valt wil je benutten want de waterbedrijven kunnen straks niet meer leveren. Je ziet ook agrariërs daar al op inspelen door zelf waterbassins aan te leggen. Daarom is het ook niet gek als iedereen weer een ouderwetse regenton zou hebben.”

„En het vergroenen van een tuin helpt ook. Want iedere druppel die de grond inzakt voedt weer de grondwatervoorraad en gaat niet de zee in. Dus weg met die tegels. En ook zuiniger met water zijn. Nu gebruiken we dagelijks 129 liter per persoon en dat moet 100 liter gaan worden.”

Heeft u een opblaasboot op zolder liggen?

,,Nee, niet op zolder, maar wel naast mijn huis in Beuningen in het Rivierengebied. Ik woon buitendijks en op de eerste etage, maar die boot ligt er voor het plezier en niet uit angst. Risico’s kun je ook accepteren, dus er vanuit gaan dat de kelder af en toe onderloopt. Dan kies je voor plavuizen in plaats van de houten vloer.”

„Ik maak me over onze waterveiligheid echt geen zorgen. Iedereen in ons land woont veilig en hoeft niets te vrezen. Dat zag je ook een paar jaar terug, toen Valkenburg werd overvallen door gigantische waterhoeveelheden en overstroomde was dat een ramp voor de inwoners. Maar er vielen geen doden, in tegenstelling tot België en Duitsland waar meer dan 200 slachtoffer te betreuren waren omdat ze minder goed beschermd waren tegen het water.”

bron; Telegraaf, 24.4.2024