Nacht maakt bewust van ongezond licht
gezondheid - De vijftiende 'Nacht van de nacht' vraagt dit weekeinde aandacht voor schadelijke lichthinder.
Op nachtelijke satellietfoto's is Nederland eenvoudig te herkennen. In het toch al rijkelijk verlichte Europa valt de heldere vlek aan de Noordzee goed op. Dat was honderd jaar geleden wel anders. Toen was Nederland 's nachts nog een donker oord. In de twintigste eeuw is het hier 125 keer lichter geworden.
Maar die trend lijkt gekeerd. De laatste jaren zijn de Nederlandse nachten weer iets donkerder geworden. Dat blijkt uit meetgegevens van de Amerikaanse weer- en klimaatsatelliet Suomi. Vooral in Flevoland zijn sinds 2012 de lichten gedimd.
Of hij deze trendbreuk op het conto van zijn campagne kan schrijven, weet Mattheus Bleijenberg niet. Feit is wel dat de 'Nacht van de nacht', die zaterdag zijn vijftiende editie beleeft en waarvan hij projectleider is, Nederland iets meer bewust heeft gemaakt van de lichtvervuiling.
De 'Nacht' is uitgegroeid tot een evenement met honderden campagnes: van lezingen en nachtelijke wandelingen in de natuur tot dineren bij kaarslicht en bezichtiging van oorden die doorgaans alleen in dag- of kunstlicht baden.
Al dat licht ontregelt de natuur, het frustreert sterrenkundigen - de Melkweg is hier bijna niet meer te zien - maar het is ook schadelijk voor de gezondheid. We slapen gemiddeld anderhalf uur minder per nacht. Vooral laatslapers hebben daar last van, zegt Roelof Hut, hoogleraar chronobiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dat zijn de mensen die toch al de neiging hebben laat naar bed te gaan. Door alle licht stellen ze dat moment nog verder uit. Maar ja, 's ochtends gaat de wekker. Dat geeft een slaaptekort dat ze in het weekend niet meer bijslapen. Een social jetlag, noemen wij dat." Dat slaaptekort is in onderzoeken gerelateerd aan allerlei gezondheidsproblemen: overgewicht, diabetes, depressie. "Ook alcoholgebruik en een groot deel van het rookgedrag staan ermee in verband. En we zien een relatie met kanker, al kan dat ook een indirect verband zijn."
Hij erkent dat vooral de binnenverlichting daar debet aan is. "Maar je ziet wel dat mensen hun dagritme aanpassen aan het ritme van hun omgeving. In dorpen en kleine steden volgen mensen veel meer het zonlicht en gaan ze op tijd naar bed."
Dit jaar staan bedrijven centraal. Industrieterreinen, winkelstraten. "Door de nieuwe, zuinige led-lampen is verlichting zo goedkoop geworden dat men op dergelijke terreinen of in etalages de hele nacht het licht laat branden." Nergens voor nodig, vindt hij. En dat beseffen inmiddels ook diverse bedrijven. "Interbest is marktleider op het gebied van snelwegreclame. Geïnspireerd door onze campagne hebben zij een onderzoekje gedaan. En wat bleek? Met die felle reclamezuilen bereiken ze 's nachts maar 1 à 2 procent van de doelgroep. Ze hebben daarop besloten de boel tussen één en vijf uur uit te zetten."
Maar hij heeft ook tegenvallers moeten incasseren. Rijkswaterstaat was juist bezig op diverse snelwegen 's nachts de verlichting uit te zetten, toen minister Cora van Nieuwenhuizen deze zomer aankondigde dat ze dat beleid omwille van de veiligheid zou terugdraaien. Doodzonde, vindt Bleijenberg, en onverstandig. "Ik woon midden op de Veluwe. Als ik 's avonds naar huis rijd, erger ik me kapot aan al die felverlichte snelwegen.
Maar die trend lijkt gekeerd. De laatste jaren zijn de Nederlandse nachten weer iets donkerder geworden. Dat blijkt uit meetgegevens van de Amerikaanse weer- en klimaatsatelliet Suomi. Vooral in Flevoland zijn sinds 2012 de lichten gedimd.
Of hij deze trendbreuk op het conto van zijn campagne kan schrijven, weet Mattheus Bleijenberg niet. Feit is wel dat de 'Nacht van de nacht', die zaterdag zijn vijftiende editie beleeft en waarvan hij projectleider is, Nederland iets meer bewust heeft gemaakt van de lichtvervuiling.
De 'Nacht' is uitgegroeid tot een evenement met honderden campagnes: van lezingen en nachtelijke wandelingen in de natuur tot dineren bij kaarslicht en bezichtiging van oorden die doorgaans alleen in dag- of kunstlicht baden.
Al dat licht ontregelt de natuur, het frustreert sterrenkundigen - de Melkweg is hier bijna niet meer te zien - maar het is ook schadelijk voor de gezondheid. We slapen gemiddeld anderhalf uur minder per nacht. Vooral laatslapers hebben daar last van, zegt Roelof Hut, hoogleraar chronobiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dat zijn de mensen die toch al de neiging hebben laat naar bed te gaan. Door alle licht stellen ze dat moment nog verder uit. Maar ja, 's ochtends gaat de wekker. Dat geeft een slaaptekort dat ze in het weekend niet meer bijslapen. Een social jetlag, noemen wij dat." Dat slaaptekort is in onderzoeken gerelateerd aan allerlei gezondheidsproblemen: overgewicht, diabetes, depressie. "Ook alcoholgebruik en een groot deel van het rookgedrag staan ermee in verband. En we zien een relatie met kanker, al kan dat ook een indirect verband zijn."
Hij erkent dat vooral de binnenverlichting daar debet aan is. "Maar je ziet wel dat mensen hun dagritme aanpassen aan het ritme van hun omgeving. In dorpen en kleine steden volgen mensen veel meer het zonlicht en gaan ze op tijd naar bed."
Dit jaar staan bedrijven centraal. Industrieterreinen, winkelstraten. "Door de nieuwe, zuinige led-lampen is verlichting zo goedkoop geworden dat men op dergelijke terreinen of in etalages de hele nacht het licht laat branden." Nergens voor nodig, vindt hij. En dat beseffen inmiddels ook diverse bedrijven. "Interbest is marktleider op het gebied van snelwegreclame. Geïnspireerd door onze campagne hebben zij een onderzoekje gedaan. En wat bleek? Met die felle reclamezuilen bereiken ze 's nachts maar 1 à 2 procent van de doelgroep. Ze hebben daarop besloten de boel tussen één en vijf uur uit te zetten."
Maar hij heeft ook tegenvallers moeten incasseren. Rijkswaterstaat was juist bezig op diverse snelwegen 's nachts de verlichting uit te zetten, toen minister Cora van Nieuwenhuizen deze zomer aankondigde dat ze dat beleid omwille van de veiligheid zou terugdraaien. Doodzonde, vindt Bleijenberg, en onverstandig. "Ik woon midden op de Veluwe. Als ik 's avonds naar huis rijd, erger ik me kapot aan al die felverlichte snelwegen.
(bron: Trouw)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten