Hunebedbouwers verdwenen door de pest?

In het magazine Nature is op 10 juli 2024 een artikel verschenen over een onderzoek naar de bevolkingsafname in de periode tussen 5.300 en 4.900 jaar geleden. Bevolkingen in grote delen van Europa ondergingen een periode van bevolkingsafname, waaronder de hunebedbouwers. Over de oorzaak van deze zogenaamde neolithische achteruitgang is veelvuldig gesproken zonder een duidelijke conclusie. Sommigen denken dat een landbouwcrisis de oorzaak was, terwijl anderen denken dat een vroege vorm van de pest de boosdoener was. In het onderzoek zijn oude DNA-gegevens onderzocht met als doel om afkomst, sociale structuur en ziektes bij 108 neolithische mensen uit Scandinavië te onderzoeken. Deze mensen werden gevonden in acht megalithische graven en een stenen grafkist. De onderzoekers ontdekten dat de Neolithische pest wijdverbreid was en bij minstens 17% van de onderzochte mensen voorkwam, verspreid over grote gebieden. Het onderzoek laat zien dat de ziekte zich in drie verschillende uitbraken binnen ongeveer 120 jaar door de gemeenschap verspreidde. De genetische analyses tonen aan dat de neolithische pestbacteriën genetische variaties hadden die ook in Yersinia pseudotuberculosis te vinden zijn, een bacterie die ziektes kan veroorzaken. Bovendien reconstrueren de onderzoekers vier familielijnen over meerdere generaties, waarvan de grootste 38 personen over zes generaties omvat, wat wijst op een samenleving waarin mannen de lijn voortzetten. Ze vonden ook bewijs voor het feit dat vrouwen van buiten de gemeenschap kwamen door een vrouw die in een ander megalithisch graf lag dan haar broers. Samenvattend geven de bevindingen een gedetailleerd beeld van hoe de pest zich verspreidde binnen een grote familie en wijzen ze op meerdere pestuitbraken aan het begin van de Neolithische achteruitgang. nb in Nederland zijn geen botresten bij hunebedden van hunebedbewoners gevonden. het onderzoek is te vinden op https://www.nature.com/articles/s41586-024-07651-2