Het landschap verschraalt. Zweefvliegen, bijen en vlinders verdwijnen. De jury van de Duurzame 100 van Trouw concludeert daarom dit jaar dat het kabinet niet langer moet talmen: Nederland heeft niet minder, maar meer natuur nodig. De jury zet stichting Rechten van de Natuur op nummer 1 in de ranglijst van duurzame projecten.
De aanpak van Rechten van de Natuur is volgens de jury constructief op twee manieren. Burgers en organisaties bepleiten dat overheden en bedrijven de noden van de rivier de Dommel, de bruinvis of de Waddenzee meewegen in hun beslissingen. Daarnaast wil Rechten van de Natuur strenge natuurwetgeving die ook daadwerkelijk wordt nageleefd.
In Ecuador en Bolivia zijn de rechten voor de natuur al in de grondwet verankerd
De initiatiefnemers denken niet in de eerste plaats aan de belangen van de mens die niet zonder schoon water of een gezonde bodem kan, maar stellen vooral dat de natuur waarde heeft van zichzelf. Rechten van de Natuur is onderdeel van een internationale beweging van natuurbeschermers. In Ecuador zijn de rechten voor de natuur al in de grondwet verankerd. In Nieuw-Zeeland kreeg een rivier rechten. En de Limburgse gemeente Eijsden-Margraten erkende in 2023 als eerste in Nederland de natuur als rechtspersoon.
Het logo van de Duurzame 100-winnaar Rechten van de Natuur, een vogel in toga, laat zien welke twee werelden de organisatie wil verbinden om het tij te keren. Die van levende natuur enerzijds en de papieren realiteit van de wet anderzijds.
Dat bescherming van de natuur nodig is, bleek deze week uit publicaties. De eerste boodschap van het Wereld Natuur Fonds was dat het aantal wilde dieren in vijftig jaar met driekwart daalde, wat de leefbaarheid op aarde in gevaar brengt. De tweede boodschap van 15.000 wetenschappers: als opwarming van de aarde en verlies aan natuur niet stopt, stevent de wereld af op een ramp.
Inspreken namens de natuur
Jessica den Outer (28) strijdt als boegbeeld van de organisatie voor het verankeren van rechten waarop alle vormen van natuur, van bos tot oceaan en van rivier tot berg, zich formeel kunnen beroepen. Deelnemers van de organisatie zien zich als voogd, vergelijkbaar met de juridisch zaakwaarnemer van kleine kinderen die zichzelf evenmin kunnen verdedigen. Ze spreken in namens de natuur, in gemeenteraden, rechtbanken en in bestuurskamers, om de dieren en landschappen letterlijk een stem te geven.
Het Nederlandse kabinet is terughoudend bij het beschermen van de natuur, zegt Benito Walker, voorzitter van de jury. “Het kabinet laat zien geen natuur- en klimaatmaatregelen te willen die verder gaan dan internationale verplichtingen. De initiatieven die figureren in de Duurzame 100 bieden een tegengeluid: er is wel degelijk meer nodig om Nederland duurzaam te maken en het is geen schande om voorop te lopen.”
Volgens de jury is er meer durf nodig. Veel projecten op de lijst van de Duurzame 100 laten in de praktijk zien dat er duurzame alternatieven zijn voor vervuiling, zegt Walker. Ze maken ook duidelijk waarom dat nodig is: nu is al zichtbaar hoe klimaatverandering leidt tot overstromingen en droogte. Mensen en bedrijven kunnen niet zonder schone lucht en onbeschadigde ecosystemen, zegt hij.
Prinses Irene
“Door het feit dat we de verbinding met de natuur verloren zijn, zijn we ook een stukje van onszelf verloren”, formuleerde prinses Irene van Lippe-Biesterveld het donderdagavond bij de bekendmaking van de winnaar van de jaarlijkse ranglijst in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. De prinses, als beschermvrouwe verbonden aan Rechten van de Natuur, pleit voor brede connectie met landschap, dier en plant. “Die verbinding maakt je heel.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten