maandag 31 maart 2025
een plaats voor de verzorging van de ziel...
al weer die pesticiden......grrrrrrrrr pestkoppen!
Wat gaat er mis met de koolmees? Iedereen met een nestkast kan helpen de opvallende sterfte te onderzoeken
Er gaan opvallend veel koolmezen dood in nestkastjes. Onderzoeker Peter Lindenburg, die ook een dood meesje in zijn tuin vond, roept de hulp in van honderden burgerwetenschappers om de oorzaak te achterhalen. Spelen vlooienbandjes een rol?
is wetenschapsredacteur van de Volkskrant. Hij schrijft over natuur en biodiversiteit.
Altijd weer een voorjaarsfeestje in de tuin of op het balkon: kool- of pimpelmeesjes die een vrijstaande nestkast hebben gekraakt en van de ene op de andere dag af- en aanvliegen op hun nieuwe tijdelijke woning. Klaar voor gezinsuitbreiding. Eerst voeren ze plukjes mos en hondenhaar voor het nest aan, later vliegen ze met rupsjes en andere insecten het hokje in voor de steeds luider kwetterende jongen. Nog even – eind april, begin mei – en het eerste jong zal nieuwsgierig zijn koppie buiten het vlieggat steken en verwonderd de wereld inblikken. Een paar dagen later zijn ze zomaar weg.
In die vrolijke voorjaarsidylle is een deukje gekomen: steeds vaker komen eitjes niet uit, of tref je bij het schoonmaken van de nestkast na de zomer dode jongen aan. Dat overkwam ook Peter Lindenburg, lector analytical biosciences van de Hogeschool Leiden, in zijn eigen tuin. Als echte analytisch chemicus ging hij op onderzoek. Hij nam een dood meesje mee naar zijn laboratorium en onderzocht het op bestrijdingsmiddelen. Die zaten in het lijfje. Lindenburg: ‘Mijn overbuurvrouw had ook dode mezen in haar nestkast en die hebben we ook onderzocht. Alle vogels bleken pesticiden te bevatten.’
Eerder had Lindenburg, die verbonden is aan het Leiden Centre for Applied Biosciences, al de vraag gekregen van een veldbioloog: of hij in staat was DDT te meten in de eieren van een boerenzwaluw. Dichloordifenyltrichloorethaan is een berucht insectenbestrijdingsmiddel, zo schadelijk voor het milieu dat het in de westerse wereld al vijftig jaar verboden is. De veldbioloog had tijdens onderzoek in Afrika gezien dat boeren daar het middel nog gebruiken tegen de malariamug. Aangezien de boerenzwaluw elk voorjaar vanuit Afrika naar het Noorden komt, liet hij enkele eitjes door Lindenburg onderzoeken. En ja hoor: daar zat DDT in. Opmerkelijk: het bleek geen ‘nieuwe’ DDT uit Afrika, maar oude ‘Nederlandse’ DDT, die kennelijk nog altijd rondzwerft in het milieu.
Ideale graadmeter
‘Toen ontstond het idee om structureel vogels te gaan onderzoeken op bestrijdingsmiddelen’, zegt Lindenburg. Vogels zijn een ideale graadmeter en mezen helemaal. ‘Die komen in het hele land voor, iedereen houdt van ze en er hangen misschien wel honderdduizenden nestkasten in tuinen.’
Of het echt zo is dat in die nestkasten steeds meer dode meesjes worden aangetroffen, staat overigens niet helemaal vast. Mogelijk zijn mensen alleen maar meer en beter gaan opletten, stelt het Dutch Wildlife Health Centre op z’n website. ‘Zo hebben mensen door het thuiswerken in coronatijd meer oog voor de vogels in de tuin gekregen. Daarnaast spelen sociale media zeer waarschijnlijk ook een rol. Ervaringen en waarnemingen worden snel gedeeld, waardoor mensen ook beter opletten.’
Dat laat onverlet dat koolmezen, de meest algemene soort onder de mezen, ideale ‘tools’ zijn voor ‘biomonitoring’, zoals het heet in het jargon van onderzoekers als Lindenburg. Ze komen in het hele land voor en maken dankbaar gebruik van de nestkastjes die enthousiaste vogelvrienden in hun tuin hangen. Omdat ze in zulke grote aantallen voorkomen (en wel acht tot tien eitjes per legsel produceren), valt met de uitslagen van metingen heel exact te lokaliseren waar bestrijdingsmiddelen zich precies verspreid hebben. Veel beter dan bij meten in water, waarop het Centrum voor Milieukunde in Leiden – ook partner in Lindenburgs onderzoek – de bestrijdingsmiddelenatlas.nl baseert. ‘Water is niet overal, mezen wel’, aldus Lindenburg. ‘Ook verwachten we in mezen andere bestrijdingsmiddelen te vinden dan in water.’
Zo hoopt Lindenburg te komen tot een biobank waarin de meetgegevens kunnen worden opgeslagen. ‘We hebben een grote vriezer in het lab staan, waarin in principe ruimte is voor vijfduizend meesjes. Daar hopen we ook in de toekomst nog onderzoek mee te kunnen doen, bijvoorbeeld naar pfas of genetisch onderzoek.’
Zonder landelijke media-aandacht hebben zich al 790 vrijwilligers aangemeld. Daaronder zitten ook leden van vogelwerkgroepen en vrijwilligers die via onderzoekspartners Sovon en Vogelbescherming werden bereikt. ‘Op dit moment worden komend broedseizoen iets meer dan tienduizend nestkastjes geïnspecteerd door onze deelnemers’, zegt Lindenberg, maar hoe meer deelnemers hoe beter. Aanmeldingen zijn nog zeer welkom – het broedseizoen moet immers nog beginnen.
Grote voorraden vogelhuisjes
Hoeveel nestkasten hangen er eigenlijk in Nederland? Het enige concrete cijfer dat valt te achterhalen, is dat van onderzoekspartner Nestkast, wat staat voor Netwerk voor studies aan nestkastbroeders. De werkgroep verzamelt gegevens over nestkasten en broedgevallen. In het recentste jaarverslag, uit 2023, worden de gegevens samengevat van 20.107 nestkasten die door burgerwetenschappers werden gevolgd. Mezenkastjes vormen de grote meerderheid, maar het gaat ook om kasten voor onder meer spreeuwen, en bosuilen.
Gezien de grote voorraden vogelhuisjes in tuincentra, supermarkten en gespecialiseerde webwinkels is het aantal nestkasten in de Nederlandse natuur vele malen groter.
Dat pesticiden ook andere organismen doden dan waarvoor ze bedoeld zijn, stelde een groep internationale wetenschappers afgelopen februari al vast in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Communications. In een meta-analyse van 1.705 onderzoeken hebben zij de effecten van bestrijdingsmiddelen op meer dan twintigduizend soorten bepaald. Er kwamen forse onbedoelde effecten aan het licht.
De chemische middelen doden onbedoeld vele soorten bacteriën en schimmels, planten, insecten, amfibieën, vogels en zoogdieren. Ze verstoren de groei, voortplanting en het gedrag van dieren, en bij planten en micro-organismen een aantal fysiologische processen. Ook bleek dat nieuwe generaties bestrijdingsmiddelen – door de chemische industrie vaak aangeprezen als minder schadelijk – dezelfde effecten hebben op de biodiversiteit.
Vlooienbanden
Een van de hoofdverdachten in het onderzoek naar bestrijdingsmiddelen zijn vlooienbanden en andere middelen waarmee honden- en kattenbezitters hun huisdier behandelen tegen de kriebelbeestjes. Hondenbezitters kammen hun huisdier vaak in het plantsoen en laten de plukken haren met de beste bedoelingen liggen voor de vogels, die er hun nesten mee bouwen. Zo komen restanten van de middelen bij de vogels en hun jongen terecht, met alle risico’s van dien.
De werkzame stoffen in die middeltjes zijn imidacloprid en permethrin, beide verboden in de landbouw, omdat ze al in zeer lage concentraties dodelijk bleken voor wilde bijen. Even dodelijk is fipronil, een voor de mens schadelijk middel dat in 2017 werd aangetroffen in kippeneieren. Gifstoffen uit middelen tegen vlooien (en teken) zijn al gevonden in vogelnesten, paardenbloemen, waterplassen en ook mensenhaar.
Hoewel de bestrijdingsmiddelen in de landbouw verboden zijn, vallen ze in het geval van vlooienmiddelen juridisch onder geneesmiddelen, waardoor andere normen gelden. Onduidelijk is nog wat de stapeling van (lage) doses van verschillende middelen precies doet.
In een pilotproject vond Lindenburg al resten van antivlooienspul in eitjes van mezen. ‘We vermoeden dat het via honden- of kattenhaar in de vogelnesten is beland. Het is niet helemaal duidelijk of het gif aan de buitenkant of de binnenkant van de eitjes zat. Daarom zijn wij samen met Vogelbescherming Nederland bezig aan een apart onderzoek.’
Lindenburg wil waken voor aannamen vooraf. ‘Ik ben analytisch chemicus, geen eco-toxicoloog. Ik kan vooral goed meten en dat is precies het doel van dit project. Feiten in kaart brengen. Pas daarna kunnen we die linken aan biodiversiteit of volksgezondheid.’
Het is niet de buxus
Het Dutch Wildlife Health Centre in Utrecht nam al eens een voorschot op mogelijke verklaringen van mezensterfte. Longontsteking door de bacterie Suttonella ornithocola, bijvoorbeeld. Dat bleek het geval in 2020, toen sterfte onder volwassen pimpelmezen werd gemeld. Die bacterie had in Engeland al eerder huisgehouden onder de mezen en de onderzoekers verwachten dat het in Nederland ook een oorzaak zal blijven.
Grofweg kunnen jonge mezen in het nest sterven door voedseltekort of vergiftiging, schrijven de onderzoekers. Omdat enkele jaren geleden de verdenking bestond dat de bestrijding van de buxusmot tot sterfte onder mezen leidde, is dat in 2019 onderzocht.
‘De ouders voeren de jongen met allerlei rupsen en andere insecten en wanneer deze hoeveelheden pesticiden bevatten, hopen die zich op in de jongen. Ook zou het kunnen voorkomen dat het voedsel zelf stoffen bevat die giftig zijn voor de jonge mezen. In de buxus zit buxine, dat giftig is voor zoogdieren. Paarden gaan dood wanneer zij te veel buxus eten. In buxusmotrupsen zit ook buxine, wanneer de ouders deze rupsen aan de jongen voeren, krijgen zij ook buxine binnen. Of dit giftig is voor (jonge) vogels is niet uit de literatuur op te maken. (...) In de proeven die NIOO-KNAW in 2018 heeft uitgevoerd of buxusmotrupsen door koolmezen werden gegeten, bleek dat ze deze rupsen aten én dat ze er niet aan dood zijn gegaan. Dus lijkt buxine niet giftig te zijn voor volwassen koolmezen.’
zaterdag 29 maart 2025
Natuurarmoede is armoedig Materialisme van onbewust Leven
Opinie: Onze kinderen groeien op in natuurarmoede
Natuur in onze directe woonomgeving maakt ons gezond, weerbaar en sociaal. Voor kinderen is dat extra belangrijk. Tijd dus om aan de slag te gaan met vergroenen, zowel door gemeente als particulieren.
Recent Fins onderzoek onderstreept het nog eens; kinderen die met de handen in de modder spelen zijn gezonder. Minder allergieën en minder astma. De voordelen van natuur voor kinderen zijn al langer bekend; op groene schoolpleinen wordt actiever, gevarieerder en socialer gespeeld én minder gepest
Schoolpleinen met meer natuur dan tegels schieten terecht als paddenstoelen uit de grond, maar de rest van de woonomgeving moet volgen. En dat gebeurt nu volstrekt onvoldoende, met alle gevolgen van dien. Kinderen hebben veel meer gezondheidsproblemen dan nodig is, door gebrek aan natuur.
Over de auteur Karin Albers is ecoloog.
Natuurarmoede
Ondanks vele ambities wordt onze woonomgeving niet groener. Uit diverse recente onderzoeken blijkt dat het met de noodzakelijke vergroening van steden en dorpen niet de goede kant op gaat. De hoeveelheid groen, zeker per inwoner, loopt terug. Groennormen, als die er al zijn, worden niet gehaald.
We kunnen spreken van een epidemie van natuurarmoede. Diverse nieuwe bouwontwikkelingen bestaan vooral uit grijze stenen, van binnenstedelijke projecten tot nieuwe woonwijken. De gemeentelijke bezuinigingen die eraan zitten te komen, kunnen dit nog erger maken. Natuur en groen worden namelijk gezien als kers op de taart, in plaats van een heel belangrijk ingrediënt van de taart zelf.
Om het geld hoeven we het niet te laten; iedere euro die in natuur of natuurinclusieve maatregelen wordt geïnvesteerd verdient zich in veelvoud terug. Een slimme gemeente kan hier voordeel mee behalen. Groen is bovendien niet duur, zeker de meer natuurrijke groentypes, zoals bosplantsoen en bloemrijk grasland. Een groene tuin is ook niet ingewikkeld of veel werk, als je je er even in verdiept.
Wolk van vlinders
Stel je eens voor dat je zelf een egel bent, dan wil je in iedere woonwijk kunnen wonen. Voor veel kinderen is dat hun favoriete dier in de wijk. Voor veel tuinliefhebbers ook, want hij eet graag slakken. Ook van vogels en vlinders genieten veel mensen. Iedereen, zeker kinderen, zou in de buurt een wolk van vlinders moeten kunnen tegenkomen op een mooie zomerdag.
Dit kan op alle schalen worden gerealiseerd: van natuurrijke parken en schoolpleinen tot kleurrijke stadstuinen, geveltuinen en balkons. Als we in het openbaar groen meer naar de natuur kijken voor inspiratie en die natuurrijker maken, komen kinderen veel eerder en intensiever in contact met de natuur.
Met participatieprojecten waarin bewoners de handen letterlijk in de grond steken, komen we nog sneller vooruit. Als we schoolpleinen en stadstuinen vergroenen, pakken we direct de omgeving aan waar kinderen opgroeien. Zelfs in een geveltuintje of op een balkon kunnen honderden soorten insecten voorkomen, zoals vlinders, zweefvliegen en wilde bijen.
Dat is niet moeilijk, als er maar wat variatie aanwezig is. Met een brede aanpak kunnen we een eind maken aan natuurarmoede. Iedereen kan bijdragen. De volgende generatie plukt daar de grootste vruchten van en de huidige generaties pikken een graantje mee.
vandaag: gedeeltelijke zosverduistering.
At maximum eclipse around 10:50 UTC, the solar disk will be transformed into a skinny crescent. Some reporters call this a "devil horn eclipse," but the view will be heavenly. If you're in the eclipse zone, check NASA's web page for a city-by-city timetable of when to look. (Be sure to use safe solar filters and/or eclipse glasses.)
bron: https://spaceweather.com/
hoe in Nederland wordt omgegaan met haar unieke verleden: loodsen erop zoals n Tiel
Archeologische sensatie in Tiel na ontdekking 'Stonehenge van Nederland': ’Vondst herschreef de geschiedenisboeken’
DoorGijsbert Termaat
Tiel - Een archeologische vondst van wereldformaat in 2017 zette de Gelderse stad Tiel in de schijnwerpers. Bij opgravingen op industrieterrein Medel werd onverwacht een 4000 jaar oud openlucht-heiligdom ontdekt dat al snel de bijnaam ’Stonehenge van Nederland’ kreeg.
© Thijs Rooimans
Directeur Jurriaan de Mol en conservator Jacoline Zilverschoon van het Flipje en Streekmuseum in Tiel.
„Het was een ontdekking die ons beeld van de prehistorie drastisch veranderde en een zeldzaam kijkje bood in het leven van onze voorouders en hun band met de zon”, zegt directeur Jurriaan de Mol van het Flipje en Streekmuseum Tiel. „Archeologen spraken toen al van een unieke vondst die de geschiedenisboeken herschreef. Daar was niets aan gelogen, want het was het begin van verbazingwekkende ontdekkingen. En nu is de tijd rijp dat we die graag met iedereen willen delen in een tentoonstelling.”
Tekst gaat verder onder de foto.
© Flipje en Streekmuseum Tiel
Een sfeerimpressie van hoe de Stonehenge van Nederland er vroeger uit zou hebben gezien.
Groot archeologisch project
De opgravingen, die in 2016 begonnen, waren onderdeel van de uitbreiding van het bedrijventerrein Tiel-Medel. De Mol: „Wat begon als een routineklus, groeide uit tot een van de grootste archeologische projecten in Nederland ooit. Over een gebied van 22 hectare – zo’n drie tot vier voetbalvelden groot – vonden onderzoekers meer dan een miljoen voorwerpen, waaronder werktuigen, sieraden en zelfs menselijke resten. Maar de echte blikvanger was een grote grafheuvel met een doorsnede van twintig meter, die ook dienstdeed als zonnekalender.”
Bekijk ook:
Archeologen ontdekken mysterieus 4000 jaar oud gebouw op plek waar nieuwe luchthaven moet komenNet als bij het beroemde Stonehenge in Engeland markeerden de mensen hier de stand van de zon. Rond de heuvel lag een greppel met zorgvuldig geplaatste doorgangen. Op 21 juni en 21 december, de langste en kortste dagen van het jaar, scheen de zon precies door deze openingen. „Dit was een plek waar men belangrijke momenten vierde, zoals oogstdagen en rituelen”, legt hoofdonderzoeker Cristian van der Linde uit. „Het laat zien dat deze gemeenschap astronomische kennis had en gebruikte die om hun leven te organiseren.”
Tekst gaat verder onder de foto.
© Thijs Rooimans
In de tentoonstelling over Stonehenge van Nederland is een bijzondere 4000 jaar oude glazen kraal te zien.
„Ze vonden er ook sporen van een 6400 jaar oud boerendorp. Dit waren varkenshouders die verschillende soorten graan, zoals gerst en tarwe, verbouwden. Ze vestigden zich op de vruchtbare oevers langs de rivier, waar ze het hele jaar door woonden. Hun dieet vulden ze aan met vis uit de rivier en wild uit de bossen. Dit toont aan dat mensen hier al 700 jaar eerder dan gedacht een volledig boerenbestaan leidden.”
Een van de meest opvallende vondsten is een glazen kraal, de oudste ooit in Nederland ontdekt. Analyse wees uit dat deze afkomstig is uit Mesopotamië, het huidige Irak, zo’n 5000 kilometer verderop. „Dit bewijst dat er al 4000 jaar geleden handelscontacten waren over enorme afstanden”, zegt Van der Linde. „De kraal, gevonden bij de resten van een vrouw, was destijds waarschijnlijk een kostbaar en mysterieus object.”
Drie grafheuvels
Het heiligdom was 800 jaar in gebruik en omvatte drie grafheuvels waarin zestig mannen, vrouwen en kinderen werden begraven. Daarnaast troffen archeologen offers aan, zoals dierlijke botten, menselijke schedels en een bronzen speerpunt. „Het was een spirituele en sociale ontmoetingsplek”, zegt Jacoline Zilverschoon, conservator van het Flipje en Streekmuseum. „De omvang en rijkdom van de vondsten zijn ongekend.”
Tekst gaat verder onder de foto.
© Thijs Rooimans
Conservator Jacoline Zilverschoon toon bijzondere schatten uit de bodem die tentoon worden gesteld.
De vindplaats is inmiddels bedekt en op het terrein staan nu loodsen. „Natuurlijk is dat jammer”, stelt De Mol, „Maar gelukkig kunnen we vanaf 28 maart een deel van de vondsten voor het eerst zien in de expositie Wereldnieuws uit Tiel, die bezoekers laat ervaren hoe het leven in de regio zich ontwikkelde van de Steentijd, via de Bronstijd tot in de Romeinse tijd. Overigens bestaan er wel plannen om te kijken of de Stonehenge van Tiel nagebouwd zou kunnen worden, zodat er een extra reden komt om Tiel te bezoeken.”
vrijdag 28 maart 2025
feest in de 'aangeklede' bomenbos: een levende Schotse traditie.
Clootie Wells, named after the Scottish word for 'cloth', exist across the United Kingdom. However, this one shared with us by Alistair Heather (@historic_ally) is one of the most storied and frequently visited.
Located in Munlochy on the Black Isle of Scotland, the trees of Clootie Well are draped in dozens of fabric scraps. Each has been placed purposefully and lovingly by someone seeking respite from illness, especially on behalf of another. As the fabric dries and decays away, so will the illness plaguing the person it was left for. At least, that's the hope for those who visit and dip their cloths in the well's "healing waters."
The pagan ritual dates back to 600 AD, though it's still very much alive as a contemporary practice. Listen as Alistair tells us more, then all read about Clootie Well here: https://www.atlasobscura.com/places/clootie-well?utm_medium=atlas-page&utm_source=facebook
zie het op: https://www.facebook.com/reel/1183449716843443
bijzondere Nederlandse traditie: tegelwippen..wippen maar die aardquadratiek!
Tegels eruit, groen erin: NK Tegelwippen gestart
Het NK Tegelwippen is gestart. Afgelopen woensdag hielp wethouder Groen en Klimaatadaptatie Mirjam Wijnja bewoners aan de Singelweg met het verwijderen van tegels uit hun voortuin. Deze tuintjes van Christelijke Woningstichting Patrimonium worden omgetoverd tot een fleurige, groene oase.
Alle Groningers worden opgeroepen mee te doen. Een groene tuin neemt regenwater beter op, geeft verkoeling en is goed voor de biodiversiteit, aldus de gemeente.Vorig jaar zijn er in de gemeente een recordaantal van ruim 136.000 tegels gewipt. De gemeente hoopt dit aantal dit jaar te overtreffen.
slecht en te weinig water en warmte maken het leven van libellen zuur/soms onmogelijk: te warm en te droog 'kikkerlandje'
Libellen verdwijnen in hoog tempo uit Nederland
Biodiversiteit Een poosje leek het goed te gaan met de Nederlandse libellen. Maar een nieuw CBS-rapport laat een dramatische achteruitgang zien.
Het gaat slecht met de Nederlandse libellen. Tussen 2008 en 2024 zijn de populaties met ruim een kwart afgenomen. Zelfs algemene soorten als het lantaarntje en de paardenbijter hollen achteruit, blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Vlinderstichting donderdag bekendmaakten.
Libellen staan bekend als pijlsnelle, geduchte jagers. Hun ogen bestaan uit tienduizenden facetten (ter vergelijking: een vlieg heeft er ‘maar’ een paar duizend) en hun vier vleugels kunnen ze onafhankelijk van elkaar bewegen. In tegenstelling tot andere insecten weten ze hun prooien vrijwel áltijd foutloos uit de lucht te vangen.
In Nederland komen 64 libellensoorten voor, die zich regelmatig voortplanten, vertelt Roy van Grunsven, die vanuit de Vlinderstichting bij de langjarige monitoring betrokken was. „Van 47 soorten hadden we genoeg betrouwbare gegevens om voor onze analyse te gebruiken.” De cijfers zijn verzameld door vrijwilligers, die op 500 plekken in Nederland tweewekelijks tellingen doen langs een vast traject.
Waterkwaliteit
Een tijd leek het juist bergopwaarts te gaan met de Nederlandse libellen, zegt Van Grunsven. „Soorten die bij stromend water leven zagen we sinds de jaren negentig in aantal toenemen doordat de waterkwaliteit verbeterde.” Het grootste deel van hun leven brengen libellen door onder water: soms wel jarenlang overleven ze daar als larve, om vervolgens enkele maanden als volwassen ‘imago’ rond te vliegen. „Maar die toename is inmiddels gestagneerd, en de laatste jaren zien we bij allerlei soorten dus juist de aantallen kelderen.” Juist omdat ze zo afhankelijk zijn van zoet water weten we dankzij hun aanwezigheid hoe het met plasjes en sloten gesteld is, voegt hij toe. „Dat ze verdwijnen betekent ook dat het daarmee niet goed gaat.”
De grootste bedreiging voor libellen is momenteel klimaatverandering. „Droogte en opwarmend water zijn funest, zeker voor koudeminnende soorten zoals de groene glazenmaker, de noordse winterjuffer en de maanwaterjuffer. Die laatste soort was 30 jaar geleden heel gewoon in Oost en Zuid-Nederland, maar is in de afgelopen twaalf jaar met meer dan 95 procent in aantal afgenomen.”
Warmteminnende soorten
De daling is niet alleen in Nederland te zien. „Vrijwel in heel Europa zie je een vergelijkbare trend, behalve in het noorden van Scandinavië en hoog in de Alpen.” Er zijn ook enkele warmteminnende soorten die in Nederland juist toenemen, zoals de zuidelijke keizerlibel en de vuurlibel, maar daarvan vlakt de groei de afgelopen jaren wel af. „Over het algemeen is de libellentrend sterk dalend, met 28 procent afname sinds 2008. En dat geldt dus ook voor de meest algemene soorten. Vergelijk het met een soort als de huismus of de gewone pad. Die zie je nog wel, maar wel in veel lagere aantallen dan voorheen.”
Ook Vincent Kalkman maakt zich zorgen. Als libellenspecialist bij Naturalis Biodiversity Center ziet sinds een jaar of zeven de aantallen achteruithollen. „Het meest frappante voorbeeld is de zwarte heidelibel, die in de jaren negentig nog gold als een indicator voor verzuurde vennen: als je hoge aantallen van die soort zag was het ven erg verzuurd. Nu is die tot voor kort algemene soort schaars geworden en zou die zelfs in de komende twee decennia weleens helemaal kunnen verdwijnen.”
Dat libellen snel reageren op veranderingen, komt volgens Van Grunsven door hun mobiliteit. „Als de leefomstandigheden verslechteren zijn ze zo vertrokken – veel sneller dan planten bijvoorbeeld. Maar ze kunnen ook snel terugkomen als het weer goed is.”
donderdag 27 maart 2025
woensdag 26 maart 2025
je kunt dan wel een schedel vinden van de 'heilige Jeroen' maar verder onderzoek ontkracht het!. De val van de paragnosten om het materiele te bewijzen/zoeken
ChtaGPT
Op 11 juni 2018 werden tijdens opgravingen onder de vloer van de toren van de Oude Jeroenskerk in Noordwijk twee schedels gevonden. Deze opgravingen vonden plaats op initiatief van cultuurfilosoof Harrie Salman en paragnost Chris Zoet. Log in or sign up to view+3Kloptdatwel?+3Leugens.nl | Op zoek naar de waarheid+3
Onderzoek uitgevoerd door het fysisch-antropologische laboratorium van de Universiteit Leiden en het Centrum voor Isotopenonderzoek van de Universiteit Groningen heeft uitgewezen dat:Leugens.nl | Op zoek naar de waarheid
-
De eerste schedel waarschijnlijk toebehoorde aan een man die ouder was dan 35 jaar bij overlijden, en die zeer waarschijnlijk in de tweede helft van de 11e eeuw of de eerste helft van de 12e eeuw is overleden.Leugens.nl | Op zoek naar de waarheid
-
De tweede schedel vrouwelijke kenmerken vertoont en afkomstig is van een persoon die bij overlijden tussen de 36 en 49 jaar oud was, en zeer waarschijnlijk in de eerste helft van de 12e eeuw is overleden. Leugens.nl | Op zoek naar de waarheid
Aangezien Sint-Jeroen in 856 na Christus is overleden, vallen de dateringen van beide schedels buiten de periode waarin hij leefde. Hieruit blijkt dat geen van de gevonden schedels aan Sint-Jeroen kan worden toegeschreven. Leugens.nl | Op zoek naar de waarheid+2Sargasso+2Sargasso+2Leugens.nl | Op zoek naar de waarheid
Abonneren op:
Posts (Atom)