Archeologische sensatie in Tiel na ontdekking 'Stonehenge van Nederland': ’Vondst herschreef de geschiedenisboeken’
DoorGijsbert Termaat
Tiel - Een archeologische vondst van wereldformaat in 2017 zette de Gelderse stad Tiel in de schijnwerpers. Bij opgravingen op industrieterrein Medel werd onverwacht een 4000 jaar oud openlucht-heiligdom ontdekt dat al snel de bijnaam ’Stonehenge van Nederland’ kreeg.
© Thijs Rooimans
Directeur Jurriaan de Mol en conservator Jacoline Zilverschoon van het Flipje en Streekmuseum in Tiel.
„Het was een ontdekking die ons beeld van de prehistorie drastisch veranderde en een zeldzaam kijkje bood in het leven van onze voorouders en hun band met de zon”, zegt directeur Jurriaan de Mol van het Flipje en Streekmuseum Tiel. „Archeologen spraken toen al van een unieke vondst die de geschiedenisboeken herschreef. Daar was niets aan gelogen, want het was het begin van verbazingwekkende ontdekkingen. En nu is de tijd rijp dat we die graag met iedereen willen delen in een tentoonstelling.”
Tekst gaat verder onder de foto.
© Flipje en Streekmuseum Tiel
Een sfeerimpressie van hoe de Stonehenge van Nederland er vroeger uit zou hebben gezien.
Groot archeologisch project
De opgravingen, die in 2016 begonnen, waren onderdeel van de uitbreiding van het bedrijventerrein Tiel-Medel. De Mol: „Wat begon als een routineklus, groeide uit tot een van de grootste archeologische projecten in Nederland ooit. Over een gebied van 22 hectare – zo’n drie tot vier voetbalvelden groot – vonden onderzoekers meer dan een miljoen voorwerpen, waaronder werktuigen, sieraden en zelfs menselijke resten. Maar de echte blikvanger was een grote grafheuvel met een doorsnede van twintig meter, die ook dienstdeed als zonnekalender.”
Bekijk ook:
Archeologen ontdekken mysterieus 4000 jaar oud gebouw op plek waar nieuwe luchthaven moet komenNet als bij het beroemde Stonehenge in Engeland markeerden de mensen hier de stand van de zon. Rond de heuvel lag een greppel met zorgvuldig geplaatste doorgangen. Op 21 juni en 21 december, de langste en kortste dagen van het jaar, scheen de zon precies door deze openingen. „Dit was een plek waar men belangrijke momenten vierde, zoals oogstdagen en rituelen”, legt hoofdonderzoeker Cristian van der Linde uit. „Het laat zien dat deze gemeenschap astronomische kennis had en gebruikte die om hun leven te organiseren.”
Tekst gaat verder onder de foto.
© Thijs Rooimans
In de tentoonstelling over Stonehenge van Nederland is een bijzondere 4000 jaar oude glazen kraal te zien.
„Ze vonden er ook sporen van een 6400 jaar oud boerendorp. Dit waren varkenshouders die verschillende soorten graan, zoals gerst en tarwe, verbouwden. Ze vestigden zich op de vruchtbare oevers langs de rivier, waar ze het hele jaar door woonden. Hun dieet vulden ze aan met vis uit de rivier en wild uit de bossen. Dit toont aan dat mensen hier al 700 jaar eerder dan gedacht een volledig boerenbestaan leidden.”
Een van de meest opvallende vondsten is een glazen kraal, de oudste ooit in Nederland ontdekt. Analyse wees uit dat deze afkomstig is uit Mesopotamië, het huidige Irak, zo’n 5000 kilometer verderop. „Dit bewijst dat er al 4000 jaar geleden handelscontacten waren over enorme afstanden”, zegt Van der Linde. „De kraal, gevonden bij de resten van een vrouw, was destijds waarschijnlijk een kostbaar en mysterieus object.”
Drie grafheuvels
Het heiligdom was 800 jaar in gebruik en omvatte drie grafheuvels waarin zestig mannen, vrouwen en kinderen werden begraven. Daarnaast troffen archeologen offers aan, zoals dierlijke botten, menselijke schedels en een bronzen speerpunt. „Het was een spirituele en sociale ontmoetingsplek”, zegt Jacoline Zilverschoon, conservator van het Flipje en Streekmuseum. „De omvang en rijkdom van de vondsten zijn ongekend.”
Tekst gaat verder onder de foto.
© Thijs Rooimans
Conservator Jacoline Zilverschoon toon bijzondere schatten uit de bodem die tentoon worden gesteld.
De vindplaats is inmiddels bedekt en op het terrein staan nu loodsen. „Natuurlijk is dat jammer”, stelt De Mol, „Maar gelukkig kunnen we vanaf 28 maart een deel van de vondsten voor het eerst zien in de expositie Wereldnieuws uit Tiel, die bezoekers laat ervaren hoe het leven in de regio zich ontwikkelde van de Steentijd, via de Bronstijd tot in de Romeinse tijd. Overigens bestaan er wel plannen om te kijken of de Stonehenge van Tiel nagebouwd zou kunnen worden, zodat er een extra reden komt om Tiel te bezoeken.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten