Enkele aanhalingen van een vandaag geplaatst artikel in Trouw
van een Nigeriaans filosofe Sophie Bosede Oluwole (1935 -)
Om te doorgronden wat buiten de westerse duale (of/of) materiële kaders
aan mogelijkheden zijn om meer inclusief (en/en) te worden in deze nieuwe veel
kleurige regenboogtijd met meer waarden dan alleen materialiteit. En een prachtige tip om universiteiten te sluiten om de grote schare ‘papieren hoofdvullers’ weer ‘handenmensen’ te laten worden!
"Nigeria alleen heeft 256 talen, ik spreek er maar één: Yoruba.
Hoe kunnen we dan over Afrikaanse filosofie spreken?"
Mijn hele leven is mij verteld dat Afrikanen niet kritisch zijn
en niks analyseren. Dat Afrikanen niet kunnen denken. Dat zou betekenen dat
Afrikanen geen mensen zijn. Ik wilde het tegendeel bewijzen."
Maar Oluwole ontdekte dat Orunmila een mens van vlees en bloed
was, een onderbelichte tijdgenoot en vakbroeder van Socrates. Een filosoof. En
in het Ifa ontdekte ze een uitgekiend systeem voor wijsbegeerte. Toch kreeg ze
nog steeds te horen dat Afrikaanse filosofie niet bestaat omdat orale
overlevering niet telt in de filosofie
Socrates
en Oluwole
- Beiden waren dik, hielden van drank, predikten deugden,
geloofden in dialoog en veroordeelden absolute kennis.
- Maar er zijn ook opvallende verschillen. Socrates, die arm
was, vond dat de rechten van slaven en vreemdelingen niet dezelfde mochten zijn
als die van de Atheense burgerij. De welvarende Orunmila vond juist dat
iedereen aan besluitvorming mocht meedoen en bestuurlijke functies mocht
bekleden, ongeacht achtergrond of sekse.
- Volgens Socrates is een mens óf goed en deugdzaam, óf slecht
en onwetend. Orunmila scheidt die zaken minder. Rijkdom bijvoorbeeld kan goed
of kwaad zijn, het ligt eraan wat je ermee doet.
- Orunmila is een complementair
denker. Onder kan niet zonder boven. Ik kan niet zonder jou. Hoewel ik van
Socrates' methodiek hou, gaat hij, zoals alle westerse denkers na hem, uit van tegengesteld denken: materie staat
tegenover immaterie. Emotie staat tegenover ratio. Wetenschap is niet te rijmen
met mystiek. Religie niet met filosofie. Mens versus natuur. Goed óf kwaad. Het
individu staat los van het collectief."
Het oppositionele westerse denken heeft geleid tot de enorme
ongelijkheid en onderdrukking waar de wereld mee te kampen heeft
Ze noemt nog een op tegenstelling gebaseerd systeem: het
kapitalisme. "Dat bestaat niet zonder arm versus rijk, maar waarom kunnen
we niet samen groeien?
"Filosofie is een
aanbeveling voor wijsheid, geen complete gebruiksaanwijzing voor het leven.
Jonge mensen raad ik nu dan ook eerder af om te streven naar een universitaire
studie. Als ik minister van onderwijs zou zijn in Nigera" (lachend:
"Maar dat zouden ze nooit toestaan), zou ik 95 procent van de
universiteiten sluiten. In Afrika leer je westers onderwijs om deftig Engels te
spreken en met papieren te wapperen, maar je leert niet te overleven."
"Ik ben niet alleen
een academicus. Ik heb als kind leren katoen te spinnen, katoen te weven,
katoen te verven, akkers te bewerken, te handelen op de markt. Ik ben op mijn
21ste moeder geworden en heb pas op mijn 32ste mijn eerste graad gehaald. Ik
zou jongeren aanraden land te bewerken of kippen te houden. Iets wezenlijks
waarmee ze zichzelf kunnen onderhouden."
Oluwole noemt zichzelf een kritisch traditionalist die
authentieke elementen in Afrikaanse tradities als basis ziet voor filosofie. In
haar boek 'Witchcraft, Reincarnation and the God-Head', bekritiseert ze de
diskwalificatie van paranormale verschijnselen door de westerse wetenschap. Ook
gebruikt Oluwole orale tradities, naast literaire.
[Ik herken veel van m’n eigen aard in deze beschrijving]
'Socrates
en Orunmila', met de Nederlandse ondertitel 'Wat we van Afrikaanse filosofie kunnen leren.'
Bron: https://www.trouw.nl/religie-en-filosofie/-de-westerse-filosofie-loopt-al-eeuwen-achter-~a92ab8e9/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten