het element lucht is boos

Orkanen zijn vernoemd naar een Caribischer stormgod

In de VS is de last van grote orkanen, zoals nu Harvey,  duidelijk merkbaar. Klimaat ontkenners krijgen nu zelfs te ervaren de klimatologische veranderingen.

Toen ik begin zeventiger jaren milieukunde studeerde ging het nog om het element water met de watervervuiling. Later kwam de aarde en nu de elementen vuur en lucht!

Het Atlantische orkaanseizoen loopt in de VS van juni tot November.

Volgens taalbank.nl is orkaan een oud word. Het viert dit jaar zijn 360ste verjaardag., want het maakt in de spelling horkaen in 1657 zijn entrée in het Nederlands.  In 1644 werd zelfs een zeer zware storm in een Nederlndse tekst een uracaen genoemd.

Beide benamingen zijn afgeleid van het Spaanse word huracáne, die het hebben overgenomen uit het Taino, een indianentaal die rond 1500 werd gesproken door de  Arowakken in het Caribisch gebied. Hurakán was voor hen de naam van de stormgod en zij meenden dat deze god de aarde strafte met vernietigende stormen als hij vertoornd was. Dat gebeurde vooral als de zon in het teken van de Grote Beer stond; het okaanseizoen.

Sommige etymologen vermoeden een verband tussen het Tainowoord hurakán en de naam die de Maya’s gaven aan de Grote Beer of een deel daarvan; het ‘steelpannetje’: Hun-r-akan. Letterlijk betekent dat ‘god met één been’ en aangenomen wordt dat date ne been de ‘steel’ van het steelpannetje werd bedoeld.

Bron: tdb@taalbank..nl

godzillastorm

 ‘Als de Godzilla-storm komt, houdt mijn huis het niet,’ kopte onlangs het Algemeen Dagblad. De kop is een (vertaalde) uitspraak van een Californiër die door de klimaatopwarming steeds vaker wordt getroffen door allerlei meteorologisch onheil. Waaronder dus binnenkort een godzillastorm.

In het Nederlands is godzilla al wat langer bekend als naam voor een afschrikwekkend groot monster, maar in samenstellingen kwam godzilla tot voor kort niet of nauwelijks voor. Een maand geleden troffen we echter in de media, in de Belgische krant De Morgen om precies te zijn, een godzillavis aan. Een monsterlijke, grote maar ook radioactieve vis die was gevangen in de buurt van Fukushima. Het woord godzillavis verwees vrij direct naar de Japanse film Godzilla, king of the monsters, waarin een monsterachtige mutant met zijn verzengende radioactieve adem dood en verderf zaait.

Kort daarvoor was in de media ook al sprake geweest van iets ‘van godzilla-omvang’. Van monsterlijke omvang dus.

Dat godzillastorm nu in de media opduikt, maakt duidelijk dat godzilla een synoniem geworden is van goliath en mammoet, die immers ook voorkomen in samenstellingen als goliathkikker en mammoetschelp, ter aanduiding van iets heel groots. Een godzillastorm is dus een grote storm, een monsterlijk grote storm zelfs.

De term godzillastorm zal overigens wel een vertaling van het Engels zijn. In de Amerikaanse media is momenteel sprake van een Godzilla El Niño, de Godzilla of storms of gewoonweg van een Godzilla Storm. Het was de tropische orkaan Andrew die in de Engelstalige media voor het eerst een Godzilla Storm werd genoemd. In het Engels is Godzilla Storm sindsdien vrij gewoon geworden. Het Nederlands zal wel volgen.
Bron: Ton den Boon | geplaatst in: Woord van de dag

Thor de europesche stormgod