Friese goden beelden Fosta en Weda

Deze afbeelding van de afgodsbeelden Fosta en Weda, die afkomstig zijn uit de Mariakerk te Utrecht zijn nu  in de collectie van het Rijksmuseum te Amsterdam, onder Catalogusnummer: 81965.De afbeelding is gepubliceerd in Jaarboek Oud-Utrecht, 1935.

De Mariakerk is de laatste kerk die gebouwd werd in het kerkekruis van Utrecht in de vorm van het sterrenbeeld zwaan om zo ook de Friese cultuur  met haar totemdier van Heelheid te ontkrachten

Ineke Bergman schrijft:

"Historici spreken over een Germaanse godheid die bij het plaatsje Nes op Ameland vereerd zou zijn, maar laten het geslacht in het midden. Uit de levensbeschrijving van Willibrord weten we dat er een god Fosite of een godin Fosta werd vereerd in Friesland.

Kroniekschrijvers zijn het onderling niet met elkaar eens of het de verering een god of een godin betreft. Sommigen van hen beschrijven hoe de godin Fosta er uit moet hebben gezien. Zo staat zij te boek als de blanke, blauwogige godin van de landbouw, of als de vredelievende godin van de land- en tuinbouw, die bewapend is met pijl en boog wat er op kan duiden dat zij tevens godin van de jacht is. Zij draagt een helm op haar hoofd en heeft in haar linkerhand vijf pijlen vast en in de rechter vier korenaren. Het lijkt me dat Fostare trekken van Artemis heeft, die ook jaagde, en eigenschappen van Demeter vanwege de korenaren. Ook wordt Vesta met haar in verband gebracht, die ook vaak met graan wordt afgebeeld. In het Volständiges Wӧrterbuch der Mythologie aller Nationen staat dat de godin Fosta met de godin Hertha nauwe betrekkingen heeft. Zij worden beschreven als ''vredesgodinnen die tegenstrijdig genoeg bewapend zijn met pijl en boog''.

Fosta wordt ook gezien als een godin met lang haar die niets op het hoofd draagt en gekleed is in een jurk met korte mouwen en muilen aan haar voeten. In haar rechterhand heeft ze een pijl en in haar linker drie korenaren. De korenaren wijzen erop dat zij een vruchtbaarheidsgodin is.

Paragnosten en wichelroedelopers spreken ook van een vruchtbaarheidsgodin Fostare en uit hun verslagen valt op te maken dat de verering voor Fostare in heel het oude Friesland, waar ook West Friesland bij hoorde, voorkwam.

De naam Fostera komt nog voor in de oude naam van de plaats Westergeest in Friesland, het vroegere Fostera-hiem. Ameland heette vroeger Fostaland, ook zijn er in Friesland een put en een terp naar Fosta genoemd.

Er bestaat een beeldje van de godin Fosta samen met de god Weda, dat te bezichtigen is in het Rijksmuseum in Amsterdam. Het is afkomstig uit de Mariakerk in Utrecht dat ooit het centrum van macht van het oude Friese rijk was. Beide dragen een helm, Fosta draagt kokers op haar rug en Weda heeft vleugels. De armen ontbreken gedeeltelijk en de benen helemaal."

en Annie Overbeeke, uit Ameland schrijft:

"Anno 800.

In dat jaar stierf te Utrecht Bisschop Theotardus, Fries van geboorte. Harmacarus, ook een Fries, werd zijn opvolger. Ook deze beijverde zich om alle restanten van de heidense godsverering In Friesland op te ruimen. Zo werd op Ameland het beeld van Fosta weggehaald en bewaart in de Mariakerk in Utrecht en haar tempel geschikt gemaakt als bedehuis voor de Christenen. Want ondanks dat in Friesland door de Franken gedurende een lange tijd de heilige eiken waren omgehakt en de beelden van de Friese Goden waren vernield, was het beeld van Fosta steeds hersteld, hetzij door Radbodus II, hetzij door de Noormannen, hetzij door de Friezen zelf."

Wie weet er meer over deze twee beeltenissen? En waar in de Mariakerk stonden deze beelden?