Het hart van zonlicht is het beste te zien midden op de dag op de langste dag van het jaar.
Het hart van zonlicht is het beste te zien midden op de dag op de langste dag van het jaar. © Hans Nijenhuis

Elk jaar komen mensen op 21 juni naar dit graf om het wonder te aanschouwen

Zaterdag rond het middaguur, tijdens de zonnewende op de langste dag van het jaar, is er op een begraafplaats in Brussel iets wonderbaarlijks te zien. Het bewijs van onsterflijke liefde of gewoon toeval?
AD, Hans Nijenhuis 

Kom je te vroeg, dan is er alleen een vlek. Kom je te laat, dan schijnt de zon je pal in het gezicht. Maar kom je precies op tijd, zo tegen het middaguur op of rond 21 juni, dan gaat je hart open. Is dit het meest romantische graf ter wereld?
Want kijk, wanneer de zon haar hoogste punt bereikt, werpt een lichtstraal door een opening in de koepel van een klein mausoleum een perfect hart van licht op de binnenmuur. De hand van de gebeeldhouwde vrouw aan de muur van het graf reikt vol smart omhoog en raakt het hart aan. Als dat geen echte liefde is.
Het heet in elk geval het ultieme bewijs van de liefde die beeldhouwer Léonce Evrard begin vorige eeuw voelde voor zijn overleden echtgenote Louise Flignot. Elk jaar komen op de langste dag van het jaar mensen naar dit graf om het wonder te aanschouwen. Daags ervoor of erna kun je het ook al zien.

Werkte ook aan Paleis Noordeinde

Léonce Evrard was niet zomaar een marmerbewerker. Hij won prestigieuze prijzen en werd een welgestelde handelaar. Ook de rijkelijk gedecoreerde schouw in het kabinet van prins Hendrik in paleis Noordeinde is van zijn hand. Het praalgraf dat hij voor zijn vrouw liet maken – hij ligt er zelf ook – is te vinden op de begraafplaats van Laken, zeg maar de Brusselse versie van Père Lachaise in Parijs. Over Louise is veel minder bekend; ze overleed in 1916 op 66-jarige leeftijd. Kinderen had het paar niet.
Tot zover de romantiek. Het gekke is dat in de bouwtekeningen niets staat over het hart. Het is het resultaat van een precieze samenkomst van factoren: de zeshoekige vorm van de binnenruimte, de specifieke locatie van de ronde opening in de koepel, en de hoek van de zon op het exacte moment van de zomerzonnewende. Was het een briljante, geheime opzet of een gelukkig en poëtisch toeval?
Elk jaar rond 21 juni trekt het graf bezoekers die het bijzondere fenomeen vast willen leggen.
Elk jaar rond 21 juni trekt het graf bezoekers die het bijzondere fenomeen vast willen leggen. © Hans Nijenhuis
En wie maakte precies de bouwtekeningen? Ook daarover bieden de archieven geen zekerheid. Na de dood van zijn vrouw kocht Léonce Evrard de ruimte voor het graf en het monument. Hij overleed zelf in 1919, maar de bouwplannen voor het monument zoals we het vandaag kennen, werden pas in maart 1920 ingediend door architect Georges Ernest Touaille de Larabrie. Die woonde bij hem in de straat en trad op als een soort executeur-testamentair.
Noch de beeldhouwer noch de architect hebben voor zover bekend iets gezegd over het hart en zijn betekenis. Of zeggen ze het op hun manier, deze zomerweek, nu elke dag? Je komt als bezoeker in elk geval verlicht weer buiten.