Europees onderzoek: burgers rond boerderijen in aanraking met meer dan 100 pesticiden
Veel Europeanen hebben een cocktail aan bestrijdingsmiddelen in hun lichaam. Dat bevestigt onderzoek onder ruim zeshonderd inwoners in tien Europese landen, waaronder Nederland. De blootstelling is per stof binnen de veilige marges, maar wetenschappers pleiten voor beter toezicht op de effecten van stapeling.
schrijft voor de Volkskrant over medisch onderzoek, psychologie en (neuro-)biologie.
Wetenschappers registreerden de sporen van pesticiden op polsbandjes, in het bloed, de urine en de ontlasting van de vrijwilligers die deelnamen aan het zogeheten Sprint-onderzoek. De onderzoekers presenteerden hun resultaten in Brussel, onder anderen voor leden van de Europese voedselwaakhond Efsa.
Tot nu toe worden pesticiden in Europa met name aan de ‘voorkant’ gekeurd en alleen per individuele stof. Er zijn afspraken over hoeveel van elk bestrijdingsmiddel een boer mag spuiten en hoeveel ervan op groente en fruit mag zitten.
De nieuwe studie is bijzonder, omdat zij focust op hoe de praktijk uitpakt: namelijk welke mengsels aan middelen terechtkomen in de dagelijkse leefomgeving van mensen, via huisstof, de lucht, voeding of andere manieren.
Stoffen structureel meten
‘Ons advies is om die blootstelling structureel in de gaten te houden, op Europese schaal’, zegt toxicoloog Paul Scheepers van de Radboud Universiteit, die meewerkte aan de studie. Die gedachte wint aan terrein: vorig jaar adviseerde de Gezondheidsraad in Nederland al om uit voorzorg stoffen te gaan meten in het bloed en de urine van burgers.
Meer pesticide bij huisdierbaasjes
Onderzoeksleider Scheepers benadrukt eveneens dat dit onderzoek geen risico’s signaleert. Er kwamen bovendien ‘geen gekke dingen’ aan het licht. Bij het gros van de deelnemers lag de dosis bestrijdingsmiddelen binnen marges die volgens Efsa nog veilig zijn.
Toch pikte de studie dingen op die volgens Scheepers aandacht verdienen. Zo zijn er rond boerderijen en in nabijgelegen huizen meer dan honderd verschillende pesticiden te vinden.
Ook opvallend: boeren hebben niet altijd de hoogste dosis pesticiden in hun lichaam. ‘Het lijkt erop dat vooral mensen met huisdieren thuis meer worden blootgesteld aan bestrijdingsmiddelen’, zegt Scheepers. ‘We troffen bij de deelnemers bijvoorbeeld fipronil aan op voor deze meting gemaakte polsbandjes die mensen een week lang droegen.’
Mogelijk komt dit door middelen die mensen gebruiken om hun hond of kat vrij te houden van vlooien, mijten of teken. Maar uitsluitsel hierover kan Scheepers niet geven.
Cocktaileffect
Fipronil is niet de enige insecticide in huis. Het Sprint-team trof ook andere slecht afbreekbare middelen aan, zoals de al vijf jaar verboden insectenverdelger chlorpyrifos. Mogelijk stapelen de effecten, en dan is het mengsel iets om in de gaten te houden.
In een vervolgonderzoek testen toxicologen een mengsel van de drie meest voorkomende en toegelaten middelen samen in laboratoria, om te kijken of er bijzondere risico’s ontstaan, bijvoorbeeld voor de conceptie.
Extra risico kan in theorie ontstaan als er een ‘cocktaileffect’ plaatsvindt, waarbij een middel andere giffen versterkt en ze samen een groter risico vormen dan de som der delen.
Zulke synergisten zijn uiterst zeldzaam, benadrukt Scheepers, maar Sprint trof wel een mogelijk pesticideversterkend middel vaak aan: piperonyl butoxide. ‘Dat remt de afbraak van insecticiden. Handig om gespoten bestrijdingsmiddelen langer actief te houden, maar bij mensen wil je dat juist niet.’
Steeds meer chemicaliën
Mengsels in de gaten houden is een goed idee, vindt Jacob de Boer, emeritus hoogleraar milieuchemie en toxicologie van de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘Ik onderteken haast nooit petities, maar deed dat laatst wel bij een brief om stoffen strenger te beoordelen, omdat we vaak aan mengsels worden blootgesteld.
‘Het aantal goedgekeurde chemicaliën blijft groeien. Die zijn niet allemaal gevaarlijk, maar we hebben geen volledig overzicht van wat er gebeurt.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten