de mens een ‘ecologische seriemoordenaar’

'In 2011 publiceerde Yuval Noah Harari Sapiens, een opzienbarend boek,  waarin hij tweehonderdduizend jaar menselijke geschiedenis samenbalt, dat begint bij een haarloze aap die over de Afrikaanse savannes struint en eindigt met een halfgod die de complete planeet beheerst.

Slechts tweehonderd millennia had de Homo sapiens nodig om op te klimmen tot de absolute top van het dierenrijk.

Voor zijn internationale doorbraak had Harari (1976) zich voornamelijk beziggehouden met middeleeuwse krijgsgeschiedenis. Hij bracht doorwrochte academische studies uit met weinig lonkende titels als Renaissance Military Memoirs: War, History and Identity, 1450–1600 en Special Operations in the Age of Chivalry, 1100–1550.   

Zijn nieuwe boek, Homo Deus, gaat verder waar die eerste bestseller eindigde. De mens is zo machtig geworden dat we God naar de kroon steken, maar eigenlijk hebben we geen flauw idee wat we met al die macht aan moeten.

Hij noemt  de mens een ‘ecologische seriemoordenaar’ en vindt hij de moderne bio-industrie ‘misschien wel de grootste misdaad uit de geschiedenis’  

De Agrarische Revolutie, over het algemeen beschouwd als een sprong voorwaarts, noemt hij de ‘grootste zwendel van de geschiedenis’. Evolutionair gezien was het weliswaar een succes – de bevolkingsgroei explodeerde door de gigantische toename van voedselproductie – maar de gemiddelde aardbewoner was slechter af dan in het Stenen Tijdperk. Slechts een klein clubje landeigenaren profiteerde, terwijl de doorsnee boer die dag in, dag uit op het land stond harder werkte en vaker honger leed dan zijn voorouders. ‘Deze discrepantie tussen evolutionair succes en individueel leed is misschien wel de belangrijkste les die we kunnen trekken uit de Agrarische Revolutie’, schrijft hij.

Wat bezielde de jagers en verzamelaars dan om over te stappen op landbouw? Waarom begonnen mensen rond 10.000 voor Christus op verschillende plekken ter wereld dieren en planten te domesticeren? We zijn, stelt Harari, massaal in een ‘luxevalkuil’ gelopen: ‘Een van de weinige ijzeren wetten van de geschiedenis is dat luxe zich vaak ontwikkelt tot noodzaak en dan weer nieuwe verplichtingen schept. Zodra mensen gewend raken aan een bepaalde luxe gaan ze die voor lief nemen. Daarna gaan ze erop rekenen. Uiteindelijk bereiken ze het punt dat ze niet meer zonder kunnen.’

Er zat geen masterplan achter de Agrarische Revolutie. Het was simpelweg het resultaat van een constante reeks ‘verbeteringen’, die bedoeld waren om het leven van de volgende generatie te verlichten, maar uitmondden in een tijdperk met grotere ontberingen, omdat niemand de consequenties op de lange termijn kon overzien. Deze ijzeren wet is een kracht van verandering die de mensheid voortstuwt, maar niet noodzakelijkerwijs leidt naar betere tijden. We zien het voor onze ogen gebeuren: afgestudeerde jongeren jagen prestigieuze kantoorbanen na om zich een slag in de rondte te werken voor een riant salaris. Waarom? Omdat ze zo een mooi huis kunnen kopen, ’s avonds kunnen uithijgen voor een breedbeeldtelevisie en kunnen sparen om hun kinderen naar topuniversiteiten te sturen. Zodat die kinderen op hun beurt een soortgelijke cyclus kunnen doorlopen. Worden we daardoor op den duur werkelijk gelukkiger? Dat is voor Harari allerminst vanzelfsprekend.”

Bron; de Groene