gelezen: "TV-RECENSIE
Nijntje, klompen, Jan Steen, de Daf 600, Jip en Janneke, de
boekenkist van Hugo de Groot, de Aardappeleters, de Nachtwacht! Wat een fijne
cadeaumand vol nostalgie zo tussen sinterklaas en kerst, dacht ik vrijdag bij
de bekendmaking van de nominaties voor ‘Het Pronkstuk van Nederland’.
Dit rood-wit-blauwe AvroTros-programma wil dat wij de komende
weken met z’n allen 'Het Object' kiezen dat ons Neêrlandsch bloed het snelst
door d’ad’ren laat vloeien. Nadat ik weer wat was gekalmeerd vroeg ik me wel
af: had dat niet wat hipper gekund?
Ontwerp:
Delfts Blauw
Bloemenpiramide – 1692-1700
Nijntje - Dick Bruna 1955
De klompJip en Janneke –
1952
Fiep WestendorpDAF 600 – 1958
Hub van DoorneANWB Paddenstoel - 1919
Spyker
60 HP - 1903
Het Droste cacaoblik - 1904
De microscoop - ca. 1670
A. van
LeeuwenhoekDe gulden – 1980
Bruno Ninaber van Eyben
Erfgoed
:
Dagboek van Anne
Frank 1942-1944,
Grondwetsherziening 1848
, Delfts Blauw - 17de eeuw,
De Vrede
van Münster - 1648,
Het Plakkaat van Verlatinghe – 1581,
Het Wilhelmus - rond
1570
, De Unie van Utrecht – 1579
, Brieven van Vincent van Gogh - 1872-1890,
Boekenkist
van Hugo de Groot
, Max Havelaar - 1859, Multatuli
Kunst
:
De Nachtwacht -
1642, Rembrandt van Rijn
Het melkmeisje - ca. 1660, Johannes Vermeer
Meisje
met de parel - 1665, Johannes Vermeer
De aardappeleters - 1885, Vincent van
Gogh,
Het vrolijke huisgezin - 1668,
Jan Steen
, Zonnebloemen - 1889, Vincent van Gogh,
Panorama Mesdag - 1881,
Hendrik Willem Mesdag
, De vrolijke drinker - ca. 1628-1630, Frans Hals
, Winterlandschap
met schaatsers - 1608, Hendrick Avercamp
, Lucht en Water I - 1938, Maurits
Cornelis Escher
Er zijn drie categorieën bedacht om uit te kiezen: ontwerp,
kunst en erfgoed. Met elk tien kandidaten, waarbij de onderlinge grenzen niet
altijd even hard zijn. Zo komt bij ‘ontwerp’ een Delftsblauwe bloempiramide
voorbij en bij ‘erfgoed’ ook Delfts blauw in het algemeen. In de categorie
kunst hebben alleen platte objecten de eindstreep gehaald: negen oude
schilderijen plus een houtsnede van graficus M.C. Escher, de enige kunstenaar
van na 1900 op de lijst. De categorie ‘ontwerp’ moet het qua moderniteit vooral
hebben van de gulden van 1980, naast bijvoorbeeld de ANWB-paddenstoel.
Homohuwelijk
Maar vooral de keuzelijst voor ‘erfgoed’ is archaïsch en weinig
gevarieerd, met én De Unie van Utrecht (1579) én het Plakkaat van Verlatinghe
(1581) én de Vrede van Munster (1648) én de Grondwet van 1848.
De programmamakers zeggen over deze selectie waarschijnlijk:
“Onze handen zijn gebonden.” Ze lieten een groep wetenschappers en kunstkenners
de eerste lijst van honderdvijftig objecten samenstellen, die daarna tot
negentig werd teruggebracht door een kleiner comité. Vervolgens kozen
vijftienhonderd ‘gewone’ mensen de huidige tien nominaties per categorie.
Maar ik zou die eerste longlist graag eens zien, om te weten
welke dingen-om-als-Nederlander-trots-op-te-zijn daarop nog meer werden
genoemd. Wij hier op de bank misten bijvoorbeeld het ontwerp van de
Deltawerken, het homohuwelijk en de euthanasiewetgeving, het verzamelde werk
van Spinoza en Erasmus, de vlakken van Mondriaan, de CD. En mijn man wilde dat
gruwelijke gedicht ‘Het Huwelijk’ er ook wel in. Gelukkig was Elsschot een
Belg.
Lekker zakelijk
En wat te denken van twee revolutionaire Nederlandse
uitvindingen die ons allen op dit moment onzichtbaar omringen: wifi en bluetooth?
Onze Vic Hayes wordt wereldwijd ‘De vader van de wifi’ genoemd en Jaap Haartsen
- uitvinder van bluetooth - staat in de Inventors Hall of Fame in de Verenigde
Staten. Maar in eigen land lukte het ze niet om die eeuwige microscoop van Van
Leeuwenhoek eens van zijn plek te stoten.
Enfin: een verkiezing is wat het is. Via de programmasite kunt u
tot het eind van het jaar meestemmen voor de winnaar, die in januari bekend
wordt. En de komende tijd iedere avond na Nieuwsuur genieten van korte items
over de genomineerden.
Het oer-Nederlandste fragment kwam vrijdag misschien al voorbij.
Toen toonde presentator Jort Kelder ons het magnifieke origineel van het
Plakkaat der Verlatinghe, waarin ‘we’ afstand namen van Philips II. Het
document ligt in het Rijksarchief en dat kan niemand ontgaan: een ambtenaar
heeft er gewoon een blauw stempel van het Archief op gezet. Lekker zakelijk,
onze volksaard ten top."