Onlangs las ik een interessant artikel over een kenner van rampen, emeritus-hoogleraar psychiatrie, trauma-expert Berthold Gersons, voormalig hoofd psychiatrie van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam.
Het artikel in de Volkskrant omschreef een ramp als ‘Het sloeg plotseling toe, het was levensbedreigend, er zijn slachtoffers, het leidde tot een gevoel van onveiligheid, tot chaos, tot afhankelijkheid van anderen om te kunnen overleven.’ En eigenlijk was het niet één moment ramp maar een ramp periode die blijven kan.
Nog interessanter was dat hij sprak over fasen van verwerking van een ramp:
1. De schok 15 maart met de algehele sluiting.
Het was vervreemdend. Alles stond stil. En er was een enorme honger naar informatie, een verhoogde alertheid. Mensen sliepen slecht, hadden moeite zich te concentreren
2. De honeymoonfase met solidariteit.
Mensen die een ramp overleven, voelen daarna vaak een soort opwinding – de vreugde dat ze het hebben overleefd. Dat schept een enorme band. Ze krijgen de behoefte om dingen met elkaar te delen, muziek te maken, te laten zien dat ze zich verbonden voelen met elkaar. De autoriteiten komen langs en gebruiken grote woorden: ze beloven dat alles goed zal komen.’
3. De desillusiefase: ieder voor zich.
De ramp na de rampen met verlies aan solidariteit. Er komt steeds minder aandacht voor de slachtoffers en hun nabestaanden – andere mensen willen door met hun leven.
‘Dat is een riskant kantelpunt. Als je daar als overheid te laks op reageert, dan zie je dat het vertrouwen van mensen in de overheid verdwijnt. Burgers worden boos, ze gaan complottheorieën ontwikkelen….
‘Er is ook een groep die door wil met haar leven, die niet wil opdraaien voor al die schade. Dat geeft spanningen. Zoiets kan een samenleving splijten. Groepen kunnen tegenover elkaar komen te staan’
Zijn antwoord op het gebeuren om deze emotie laag ruimte te geven door een dag van nationale rouw te houden. Corona wordt misschien niet als een ramp beleefd, maar herdenk alle slachtoffers van corona, aldus zijn visie.
En wat de aardbevingen in Groningen betreft is het een ramp in slow motion. ‘Ook daar is het misgegaan. Groningers zijn hun vertrouwen in de overheid kwijt.’
En deze ramp kan mogelijk een vervolg ramp geven, een tweede golf ziekten of wat dan ook. Het is te hopen dat we sterk genoeg zullen blijven om waardig met elkaar om te gaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten